İzmir’in Durakları

Duraklar, sadece kent içinde bir noktadan bir noktaya seyahat etmek için kısa süre kullanılan, içinden geçip gidilen ve bir tabelaya yazılı bir isimden ibaret değildir. Kent yaşamının en önemli noktaları ve kent belleğinin de en önemli yapı taşlarıdır. Duraklar insan hayatında da önemli anlara tanıklık eder. Hem ayrılık ve hem de kavuşma yerleridir. Duraklar büyük küçük, zengin fakir herkesin ortak değeridir. Hepimizin hayatında bir durak hikayesi, duraklarla ilgili bir anısı vardır. Duraklar, akıp giden hayatımıza tanıklık eder. Duraklar hayatımızın içinde, hayatımız durakların içindedir.

Duraklarda trenlere tramvaylara inip biner, arkadaşlarımızla karşılaşır, ayak üstü sohbetler ederiz. Tanımasak bile her gün aynı saatte aynı durakta gördüğümüz insanlar vardır kullandığımız duraklarda. Kent içinde seyahat ederken kullandığımız her durağın kendine ait görsel bir çehresi ve tarihsel bir geçmişi vardır. Çoğu zaman tüm bunları, gündelik hayatın koşuşturması ve yoğunluğu içinde, zamanla kanıksar ve durakların bu yaşayan ruhunu görmezden geliriz.

İzmir’in raylı ulaşım sistemi duraklarının belgelenmesi projesinde, fikir aşamasından çalışmaların tamamlanıp kitabın basımı ile sonuçlanıncaya kadar, bir yılı aşkın bir süre geçti. Bu projede, İzmir Fotoğraf Sanatı Derneği (İFOD) üyesi 32 fotoğrafçı arkadaşımız ile birlikte bir ekip olarak, amatör bir ruhla İzmir’imiz hakkında gelecek nesillere bir belge bırakabilecek olmanın sorumluluğunu ve heyecanını hissederek çalıştık.

Bu proje, her gün raylı ulaşımı kullanan yüzbinlerce İzmirlinin monitörlerden adını gördüğü veya yapılan anonslarla adını binlerce kez duyduğu, belki hiç inip etrafa bakmadıkları, hep içinden geçip gittikleri durakları İzmirlilerle buluşturuyor. Bu proje, her gün bu duraklarda inip binen ama etrafına bakmadan durakları kullanan İzmirlilerin durup soluklanarak, sahip oldukları değerlerin farkına varmasını sağlayan bir projedir. Bu proje ve kitap, akıp giden zamanın içinde, kent belleğimizin önemli unsurları olan durakları belgeleyerek, gelecek zamana taşıyan önemli bir araçtır.

İzmir Büyük Şehir Belediyesi (İBB), Kültür ve Sanat Dairesi Başkanlığı ile yapılan toplantılarda, Metro ve Tramvay hatlarındaki 50 durağın tamamının projeye dahil edilmesine karar verdik. Ayrıca, duraklarla ilgili metinlerin yazımını İBB Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesinde (APİKAM) görevli tarihçi ve yazarlardan kurulu dokuz kişilik bir ekibin yapmasına karar verdik ve metin yazım ekibinin koordinatörlüğünü Nihat Uçukoğlu ile Serhan Kemal Saygı yaptı.

Proje boyunca duraklarda gündüzden geceye, sabahtan akşama binlerce fotoğraf çekildi. Bunların yaklaşık iki bini, değerlendirilmek üzere tüm proje çalışanlarının görebileceği bir İnternet klasörüne yükledik. Proje ekibinin proje boyunca tüm proje dokümanlarını ve gönderilen fotoğrafları görüp inceleyebileceği ortak bir platform sağladık. Daha sonra yedi kişiden oluşan seçici kurul tarafından üç gün süren ve on güne yayılan inceleme ve değerlendirmeler yapılarak, kitapta yer alacak fotoğraflar belirlendi. Sonunda, toplam 425 adet fotoğraf seçilerek kitapta yerini aldı.

Bu projeyi birkaç açıdan çok önemsiyorum:

(1) Öncelikle, bu projenin İBB ve bir sivil toplum örgütü olan İFOD’un iş birliği ile beraberce çalışarak üretilmiş olması çok kıymetlidir. Bu, gelecekteki potansiyel iş birliklerine model olması ve yeni üretimlerin başlatılması açısından çok önemlidir.

(2) İkinci olarak, bu projenin 45 kişi gibi kalabalık bir kadro ile yapılmış olması ve birbirimize sokularak, çoğalarak iş yapma deneyimleri oluşturması son derece değerlidir. Bu proje, kalabalık ekiplerle sanatsal üretimler yapılabileceğini göstermesi ve bu becerilerimizin geliştirilmesine katkısı açısından da çok kıymetlidir.

(3) Üçüncü olarak, İzmir’imizin kent kültürü ve kent belleğine bir katkı, bir belge bırakabilecek olmanın vermiş olduğu heyecanı tüm ekibin yürekten hissetmesi ise en önemli kazancımızdır.

Sizleri, kitabın sayfalarından örnek olarak seçilen ve aşağıda verilen seçkide yer alan fotoğraflar arasında dolaşırken, İzmir’in duraklarında bıraktığınız anıları hatırlamaya ve projeye emek koyan tüm ekibin heyecanlarını duyumsayacağınız görsel bir yolculuğa davet ediyorum.

_{Tam ekran ve EXIF bilgilerini görmek için fotoğraflara tıklayınız.}